“İçdiyiniz suyu gördünüzmü?” (Vaqiə surəsi, 68)

• Atmosferdən təmin edilən su yer altında necə yığılır?
• Torpaq təbəqələrində, palçıqlı və çirkli mühitdə yığılan su, bizə necə təmiz və şəffaf olaraq çatır?

Bir çox sənaye quruluşu, isitmə, sulama və sənaye sahələrində, tullantı sularından faydalana bilmək üçün xüsusi təmizləmə qurğuları qurur. Böyük xərclərlə düzəldilən bu qurğuların böyük sərmayələrə baxmayaraq, istifadə etdikləri su tutumu olduqca məhduddur, bundan əlavə, bu məhdud tutum üçün çoxlu enerji sərf edilir. Halbuki, Allahın üstün yaratmasının dəlili olaraq yeraltı sularının enerjisi tamamilə təbii qaynaqlardan təmin edilir və insan məhsulu olan qurğularla müqayisə edilməyəcək miqdarda su, davamlı təmizlənilərək insanların istifadəsinə təqdim edilir.

 Yeraltı sularının meydana gəlməsi 

Yağış, canlıların həyatının davamı üçün şərtdir. Yağışın meydana gəlməsi əsnasında okeanlar, dənizlər, atmosfer və torpaq arasında su dövranından söhbət gedir. Okeanlar, dənizlər, buzlaqlar, qar örtüləri, axar sular, göllərdən buxarlanan sular ilə torpaq səthindən və bitkilərdən buxarlanan bir miqdar su buxarı atmosferə keçər. Daha sonra uyğun şərtlər altında sıxlaşaraq, yağış, qar və dolu şəklində yer üzünə geri dönər.

Qüdrətli Allah Quranda yağışın meydana gəlməsi ilə əlaqədar yuxarıda qısaca bəhs etdiyimiz bu prosesləri belə xəbər verir:

“Buludları qaldıran küləkləri Allahdır göndərən. Allah səmada onları istədiyi kimi yayıb topa-topa edir. Sən onlardan yağış… ardı... →

“Göyləri və yeri icad edən Odur. O, bir işi yaratmaq istədikdə ona ancaq: “Ol!” – deyər, o da olar.” (Bəqərə surəsi, 117)

Bu ayədə Allahın “Bədi” (qüsursuz yaradan) olduğu və Yaratmasının üstünlüyü bildirir. Allah kainatı, içində yaşadığımız dünyanı, göylərdə və yerdə gördüyümüz hər incəliyi qüsursuzca Yaradandır. Allah sonsuz qüvvət və qüdrət sahibidir. Ayədə də bildirildiyi kimi Rəbbimiz bir şeyin ya da bir işin olmasını istədiyi zaman ona yalnız “Ol” deyər, o da dərhal olar. (Bəqərə surəsi, 117) Şübhəsiz bu, Allahın gücünün, kainat üzərindəki hakimiyyətinin açıq-aşkar təcəllisidir.

Allah, insanların Öz böyüklüyünü qavraya bilmələri üçün kainatdakı nizamı, saysız təfərrüatlarla birlikdə yaratmışdır. Quranda Allahın var etdiyi bu nizamın mükəmməlliyi bildirilərkən, “…Allahın hər şeyə qadir olduğunu və Allahın hər şeyi elmi ilə əhatə etdiyini biləsiniz.” (Talaq surəsi, 12) şəklində buyurulur. Kainatdakı qüsursuz nizam elə mükəmməlliklərlə doludur ki, Allah bunları Öz böyüklüyünü və üstün gücünü düşünməyimiz üçün yaratmışdır.

İnsanlar yer üzündə bəzi səbəb-nəticə əlaqələrindən asılı olaraq yaşayarlar. Məsələn, yer səthində sabit dayana bilmələri üçün yerin cazibə qüvvəsinə, gəmilərini suda üzdürmələri üçün suyun qaldırma qüvvəsinə və daha saysız qanundan asılıdırlar. Halbuki Allah bütün bunlardan münəzzəhdir. Çünki bütün səbəbləri və bunlardan doğan bütün nəticələri yaradan Odur. Allah, hər şeyi müəyyən qanunlar, səbəb-nəticə əlaqələri içində… ardı... →

O, əbədi Yaşayandır, Ondan başqa məbud yoxdur. Allaha, dini yalnız Ona məxsus edərək, dua edin. Aləmlərin Rəbbi olan Allaha həmd olsun! (Mümin surəsi, 65)

Ayə, Allahın diri, hər şeyi bilən və hər şeyə gücü çatan mənasını verən Hayy adı ilə başlayır. Canlı və cansız bütün kainatın Yaradıcısı olan Allah Hayydır. Daim diridir, hər an hər şeyə hakimdir, hər şeyi bilər, hər şeyə güc yetirər, Onu yuxu və mürgüləmə tutmaz, hər cür acizlikdən uzaqdır. Gəlib-keçmiş bütün insanların Rəbbi Qüdrətli Allahdır. Ayədə bildirildiyi kimi “Ondan başqa məbud yoxdur.” Allah hər şeyin Yaradıcısıdır və hər şeyin üzərində vəkildir.

Ayədə Allah, dini tək Özünə xalis edənlərdən olmanın əhəmiyyətini vurğulamışdır. Dini yalnız Allaha məxsus etmək, adamın din əxlaqını yaşayarkən başqa heç bir qazanc ya da mənfəət güdmədən yalnız Allahın razılığını və məmnuniyyətini hədəfləməsi, ibadətini yalnız Allah üçün etməsi, Ondan başqalarının razılığını qətiyyən axtarmamasıdır. Adam həyatının hər anında Allaha ixlasla yönəlməli və Allahın razılığını, Onun lütfü olan cənnətini istəməlidir. Din yalnız Allahındır və ibadətlərin hamısı yalnız Onun məmnuniyyətini qazanmaq məqsədiylə edilməlidir.

Allah ayəsində dua etmənin əhəmiyyətinə də diqqət çəkir. Dua etmək, Allahın qullarına lütf etdiyi çox gözəl nemətdir. Allah, duada insanın səmimiyyətini əsas alar, O dua etdiyimiz zaman bizim içimizdən keçirdiyimizi də, səsli olaraq söylədiyimizi… ardı... →

“Biz yer üzündə olan bütün şeyləri ona bəzək etdik ki, insanlardan hansının əməlcə daha gözəl olduğunu sınaqdan keçirək.” (Kəhf surəsi, 7)

Qüdrətli Allah ayəsində qullarını dünya həyatında sınayacağını bildirir və bu səbəblə dünya həyatını xüsusi olaraq insanların xoşuna gələcək bəzəklərlə birlikdə yaratmışdır. Bu bəzəklər, Allahın sınağıdır və insanı yanıltmamalıdır. Hamısı keçici və aldadıcıdır. İnsanın dünyadakı vəzifəsi, Qüdrətli Allaha və axirətə iman etmək, Quranda bildirildiyi şəkildə gözəl əxlaq sahibi insan olmaq, Allahın sərhədlərini qorumaq və Onun məmnuniyyətini qazanmağa çalışmaqdır.

İnsanların həyatları boyunca sahib olmaq istədikləri və bu məqsədlə böyük səy və əzmlə çalışdıqları hər şey əslində yaşadıqları bu həyatın bəzəkləridir. Dünya üzərindəki hər şey, insana ilk baxışda çox cazibədar və gözəl görünə bilər. Dünya üzərindəki gözəlliklər insanlar üçün nemətdir. Hər insan ətrafında gördüyü və ya sahib olduğu bütün bu nemətlərin ona verilmə səbəbinin, yalnız Rəbbimiz Allahın sınağı olduğunu unutmamalıdır. Sahib olduğu və ya olacağı hər şeylə Allahın razılığını qazanacaq gözəl davranış göstərməlidir. Allah verdiyi hər nemətlə birlikdə, insanın Özünə şükür edici olub-olmadığını, gözəl əxlaq göstərib göstərməyəcəyini də sınayar.

İnsanın əsl məqsədi, bütün bu gözəllikləri bizə verən Rəbbimizə qulluq etmək, Ona ən gözəl şəkildə şükür etmək və Quranda bildirdiyi gözəl əxlaqı göstərməkdir. Əlbəttə yaşadıqlarının imtahan verdiyinin fərqində olan və Allahın razılığına… ardı... →

“… Nəfsinin tamahından qorunanlar nicat tapanlardır..” (Təğabun surəsi, 16)

Allah bu ayəsiylə insanı bu dünyada və axirətdə qurtuluşa yönəldəcək olan rəftarın, nəfslərinin pis xüsusiyyətlərindən çəkinmək olduğunu bildirmişdir.

İnsan nəfsi eqoistlik, xəsislik kimi müxtəlif pis əxlaq xüsusiyyətlərinə uyğun quruluşda yaradılmışdır. Nəfsini öyrətmədiyi təqdirdə, bu pis əxlaq xüsusiyyətləri adamın bütün əxlaqına hakim olar. Belə adam isə ümumiyyətlə hər kəsdən çox. hətta çox vaxt yalnız özünü düşünər. Özü üçün daim hər şeyin ən yaxşısını, ən gözəlini, ən mükəmməlini istəyər və bunları əldə etmək üçün başqalarına zərər verməkdən çəkinməz. Özü bu xüsusiyyətlərə sahib olmadığı halda ona qarşı hər kəsin anlayışlı və fədakar yanaşma içərisində olmasını gözləyər. İçdən-içə həmişə öz istək və mənfəətlərini qorumaq, öz rahatlığını təmin etmək istəyər.

Nəfsin bu zəifliyindən xilas olmaq isə, ancaq imanı qavramaq və Quran əxlaqını yaşamaqla mümkün olar. Quranda bildirilən həqiqətləri və Allahın əmr etdiyi əxlaq anlayışını qavrayan kəs, həyatının hər anında fədakarlıq göstərə biləcək əxlaqa sahib ola bilər. Allah, insanın nəfsini pisliklərdən çəkindirə bilməsi və Allahın bəyəndiyi əxlaqa sahib ola bilməsi üçün vicdanı yaratmışdır. Vicdanın səsi, insana hər cür pislikdən çəkinmənin və yaxşılığa çatmanın yollarını göstərər. İman edən insanın ürəyindəki dərin Allah sevgisi və güclü Allah qorxusu, onu nəfsinin pisliklərinə məğlub olmaqdan qoruyar.

Belə insan, dünya həyatında… ardı... →