yapışqan
Midya yapışqanının “kimyəvi kodu” tapıldı
Dəniz sahilindəki qayalara və ya gəmilərin gövdələrinə yapışmış midyanı daha əvvəl görmüsünüz. Ancaq yandakı şəkildəki kimi bir midyanı bəlkədə ilk dəfə görürsünüz … Şəkildəki midya insan oğlu tərəfindən hazırlanmış və ən az yapışqanlığa malik olan vəsaitlərdən birinə, teflona asılı vəziyyətdə yapışdığını görürsünüz.
Bu şəkil ABŞ-dakı Purdue Universitetinin kimya ixtisası bölməsində Wilker tədqiqat qrupunun istifadə etdiyi laboratoriyada çəkildi. Qrupa rəhbərlik edən kimya professoru Jon Wilker nəticələrini ötən ay açıqladığı fəaliyyətində Mytilus edulis növünə aid midyanın super qüvvəli yapışqanının yapışmasına dəmirin açar rol oynadığını ortaya çıxardı. Bununla, dəmir kimi bir metalın formalaşmamış bioloji bir materialın meydana gəlməsində kritik əhəmiyyətə sahib olduğu ilk dəfə göstərilmiş oldu.
Fəaliyyəti “yapışqanın kimyəvi kodu tapıldı” deyərək yekunlaşdıran elm adamlarına görə, bu formulun bilinməsi yeni texnoloji məhsulların inkişaf etdirilməsinin də önünü açacaq. Tibdə və ümumi istifadədə daha etibarlı alternativ yapışqanlar inkşaf etdirilə biləcək. Bununla yanaşı midyanın gəmi gövdələrinə yapışaraq ortaya çıxardığı, illik məbləği milyonlarla dollara çatan maddi zərərin qarşısını ala biləcək örtüklər hazırlanacaq.
Midya yapışqanının sintetik bir versiyasını təkmilləşdirmə işlərini icra edən Wilker və qrupu midyanın, dəmiri ətrafdakı dəniz suyundan əldə etdiyini, bunu zülalları bir-birinə bağlamaq üçün istifadə etdiyini və ortaya çıxardığı qarışığı güclü bir yapışqana çevirdiyini kəşf etdilər. Midya… ardı...
