Hz. Mehdi (ə.s) Peyğəmbərimiz (s.ə.v)-in hədislərində açıq bir şəkildə bildirdiyi kimi heç bir təriqətə, dolayısıyla da heç bir məzhəbə yaxud mürşidə bağlı olmayacaq.
İmam Həsən (ə.s) belə buyurur:
Məryəmin oğlu İsa (ə.s)–ın onun arxasında namaz qılacağı Qaim (Hz. Mehdi (ə.s)) xaric, …. hamımızın boynunda beyət məsuliyyəti vardır. Uca Allah, HEÇ BİR KİMSƏNİN BOYNUNDA BEYƏT MƏSULİYYƏTİ OLMAMASI ÜÇÜN (H.Z MEHDİ (Ə.S)-IN) DOĞUMUNU GİZLƏYƏCƏK VƏ GİZLİ OLMASINI ƏMR EDƏCƏK.
(Mucem-ul Ehadisi İmam Mehdi 3-cü Cild Səhifə 165)
Böyük İslam alimi Muhyiddin Ərəbi Həzrətləri də “Fütühat-ül Məkkiyə” adlı əsərində hz. Mehdi (ə.s)-ın bütün məzhəbləri qaldıracağı, yəni heç bir məzhəbə bağlılığı olmayacağı haqqında belə bir məlumat vermişdir:
… HZ. MEHDİ (Ə.S) DİNİ PEYĞƏMBƏRİN ZAMANINDA OLDUĞU KİMİ EYNİLƏ TƏTBİQ EDƏCƏK. YER ÜZÜNDƏ MƏZHƏBLƏRİ QALDIRACAQ. XALİS HƏQİQİ DİNDƏN BAŞQA HEÇ BİR MƏZHƏB QALMAYACAQ.
(Məhəmməd B. Rəsul Əl Hüseyn Əl Berzenci, Qiyamət Əlamətləri, səh. 186-187)
Muhyiddin Ərəbi əl Endülüsi Həzrətləri yenə eyni əsərində belə bildirir:
… ONUN (HZ. MEHDİ (Ə.S.)-IN) DÜŞMƏNLƏRİ İCTİHAD ALİMLƏRİNİN TƏQLİD EDƏNLƏRİ OLACAQ. Çünki onlar HZ. MEHDİ (Ə.S.)-IN MƏZHƏB RƏHBƏRLƏRİNİN ƏKSİNƏ HÖKM ETDİYİNİ GÖRDÜKLƏRİNDƏ bundan xoşlanmayacaqlar, lakin qarşı da gəlməyəcəklər… Onun (Hz. Mehdi (ə.s.)–ın) qılınc qardaşlarıdır. Qılıncından qorxduqları üçün istər istəməz hakimiyyətinə boyun əyəcəklər. Onun (Hz. Mehdi (ə.s.)–ın) açıq düşmənlərin füqəha olacaq. Çünki xalq arasında bir imtiyazları qalmayacaq. Hətta ehkam barəsində elmləri də azalacaq. Bu imamın (Hz. Mehdi (ə.s)–ın) gəlişiylə alimlərin hökmlərdəki anlaşılmazlıqları da aradan qaldırılacaq… Əgər əlində qılınc (elm) olmasaydı fəqihlər (din alimləri) onun (Hz. Mehdi (ə.s.)–ın) ölümünə fitva verərdilər.
Lakin Cənabı Haqq, onu (Hz. Mehdi (ə.s.)–ı) kərəmiylə və qılınc (qardaşlarıyla) ilə təmizləyəcək, onlar ona (Hz. Mehdi (ə.s.)–a itaət edəcəklər. Çünki xalq arasında imtiyazları qalmayacaq, hətta ehkam barəsində elmləri də azalacaq. Hz. Mehdi (ə.s)–ın gəlişiylə alimlərin hökmlərindəki ixtilaflar da aradan qaldırılacaq. Ondan (Hz. Mehdi (ə.s)–dan) həm qorxacaqlar, həm də bir şey ümid edəcəklər. Qəlblərində ondan (Hz. Mehdi (ə.s)–dan) nifrət edəcəklər. Lakin buna baxmayaraq istər istəməz hökmünü qəbul edəcəklər.
(Mədinəli Allame Məhəmməd b. Rəsul əl-Hüseyni əl-Berzenci, Qiyamət Əlamətləri, səh. 187, Pambıq Nəşriyyat) (Ramıq əl-Hədis., səh. 56, 73)
Əsrimizin ən böyük Nəqşibəndi alimlərindən biri olan “TAM ELMİHAL, SƏADƏTİ ƏBƏDİYYƏ” əsərinin yazıçısı Hüseyn Helmi İşıq isə, “Səadəti Əbədiyə” adlı əsərində;
HƏZRƏTİ MEHDİ (Ə.S), AXIR ZAMANDA DÜNYAYA GƏLƏCƏKDİR. Rəsullulah Əfəndimiz (s.ə.v)-in soyundan olacaq. İsa Əleyhissalamla görüşəcək, MƏZHƏBLƏRİ QALDIRACAQ, TƏK ONUN MƏZHƏBİ QALACAQ.
(Hüseyn Helmi İşıq, Səadəti Əbədiyə, səh. 35) deyərək hz. Mehdi (ə.s)-ın zühur etməsinin ardından; var olan məzhəbləri qaldırıb İslam dinini Peyğəmbərimiz (s.ə.v) dövründəki saf halına gətirəcəyini ifadə etmişdir. Ancaq bu çox əhəmiyyətlidir ki, hz. Mehdi (ə.s)-ın məzhəblərin əksinə hökm verə bilməsi üçün isə heç bir məzhəbə bağlı olmaması, yəni eyniylə hədislərdə bildirildiyi kimi heç bir mürşidə beyət etməmiş olması lazımdır. Yəni hz. Mehdi (ə.s)-ın keçmişinə və hal-hazırdakı din anlayışına baxıldığında tamamilə Quran və Peyğəmbərimiz (s.ə.v)-in səhih hədisləri istiqamətində yaşayan, keçmişində heç bir məzhəb və mürşidə bağlı olmamış biri olduğunun görülməsi lazımdır. Bir məzhəb bağlısının, özünə bir məzhəb imamını mürşid etmiş və onun ictihadlarıyla dini yaşayan bir müsəlmanın ,eyni zamanda axır zamanın böyük mehdisi olması söz mövzusu deyil. Hz. Mehdi (ə.s)-ı digər elm adamlarından ayıran ən diqqətə çarpan xüsusiyyətlərindən biri heç bir məzhəb imamına beyət etməmiş olması olacaq. Muhyiddin Ərəbi Həzrətləri bu səbəbə görə hz. Mehdi (ə.s)-ın verdiyi hökmlərdə bəzi məzhəb bağlıları ilə arasında dərin görüş ayrılıqları meydana gələcəyini ifadə edir. Hətta, hz. Mehdi (ə.s) dövründə yaşayan məzhəb bağlısı bəzi elm adamlarının, hz. Mehdi (ə.s)-ın mehdiliyini qəbul etməyərək öz mürşidlərinin son müctəhid, yəni axır zamanın böyük hz. Mehdisi olduğunu iddia edəcəklərini də ifadə edir:
Onun (Hz. Mehdi (ə.s)–ın) dövründə din tamamilə fikirlərdən təmizlənmiş olaraq köhnə mahiyyətini qazanacaq. VERƏCƏYİ BİR ÇOX HÖKMLƏRDƏ ÜLƏMANIN MƏZHƏBLƏRİNƏ MÜXALİF ÇIXACAQ. Buna görə ondan (Hz. Mehdi (ə.s)–dan) uzaq dayanacaqlar. Çünki zənlərinə görə, HƏQİQƏTƏN ALLAH İMAMLARINDAN SONRA BİR MÜCTƏHİD BURAXMADIĞINI QƏBUL EDƏCƏKLƏR…
(Muhyiddin Ərəbi, “Futuhat-El Mekkiye”, 66. bab, 3-cü cild, səh. 327- 328)
İndiki vaxtda Hörmətli Mehmet Əli Qaya və bəzi Nur tələbəsi qardaşlarımız da, Muhyiddin Ərəbi Həzrətlərinin bu şərhinə çox bənzəri iddialar edir və Bədiüzzaman Səid Nursi Həzrətlərini axır zamanda gözlənilən hz. Mehdi (ə.s) səbəbilə də ən böyük müctəhid olduğunu iddia edirlər.
Halbuki, Bədiüzzaman Səid Nursi Həzrətləri risalələrinin bir çox hissəsində özünün şafii olduğunu bilavasitə də İmam Şafii Həzrətlərinə bağlı olduğunu ifadə etmişdir. Bədiüzzaman Həzrətlərinin şafisi məzhəbinə bağlı olduğunu hər kəs bilir. Hətta, şəxsən ən yaxın tələbələri də Ustadımız Bədiüzzaman Səid Nursi Həzrətlərinin şafisi olduğunu risalələrdə ifadə etmişlər:
“… Əvvəla, MƏN ŞAFİİYƏM..” (Emirdağ Lahikası, səh. 38)
“… Həm XÜSUSİ ŞAFİİCƏ İBADƏTİMƏ …” (Böyük Tarixçə-i Həyat, səh. 202)
“… Tək bu qədər var. MƏN ŞAFİİYƏM…” (Böyük Tarixçə-i Həyat, səh. 206)
“…Ustadımızın … qocalığında bir çox köməyə, xidmətə, söhbətə möhtac olduğu bir vaxtda bunun davam etməsi üçün, bir cür xəstəlik vəziyyəti verilmiş. Beş dəqiqə danışsa, şiddətli bir hərarət başlayır, səsi çıxmır. HƏTTA ŞAFİİ MƏZHƏBİNDƏ OLDUĞU ÜÇÜN, NAMAZDA FATİHƏNİ ÖZÜ EŞİDƏCƏK DƏRƏCƏDƏ OXUMASI LAZIM GƏLƏRKƏN ,…” (Emirdağ Lahikası, səh. 443)
“… hətta məscidimə və ibadətimə təcavüz edildi. ŞAFİİLƏR TƏRƏFİNDƏN, TƏSBİHAT İÇİNDƏ KƏLİMƏ-İ TÖVHİDİN TƏKRARI SÜNNƏ İKƏN, MƏNƏ TƏRK ETDİRİLMƏYƏ ÇALIŞILDI…” (Məktubat, Səhifə 346)
“Müctəhid” ehtiyac olduğu təqdirdə Qurani-Kərim ayələrindən hökm çıxaran İslam alimi mənasını verir. Bir insanın müctəhid olması üçün yuxarıda da ifadə etdiyimiz kimi təriqət əhli olmaması, yəni heç bir məzhəbə bilavasitə də məzhəb imamına bağlı olmaması şərti vardır. Məsələn, əsas o məzhəb imamı ayələri və hədisləri nə şəkildə şərh edirsə, o məzhəb əhlinin də mövzunu eynilə mürşidinin şərhinə uyğun şəkildə qəbul etməsi və yerinə yetirməsi şərtdir. Yəni Hənəfi məzhəbinə bağlı bir şəxsin özünə yeni şərhlər çıxarması olmaz. Əgər “Mən Hənəfiyəm.” deyirsə o zaman “İmam Əbu Hənifə Həzrətlərinə bağlıyam” mənasını verər və Əbu Hənifə Həzrətlərinin şərhləriylə İslam dinini yaşayır deməkdir. Eyni şəkildə “Mən Şafii məzhəbindənəm” deyən bir insan da İmam Şafi Həzrətlərini müctəhid qəbul etmiş və onun şərhləriylə hərəkət edir deməkdir. Yəni “Mən hənəfiyəm, mən Malikiyəm, mən hənbəliyəm yaxud da mən Şafiiyəm” deyən bir adamın eyni zamanda özünün müctəhid olması səbəbindən də hz. Mehdi (ə.s) olması kimi bir vəziyyət söz mövzusu ola bilməz. Çünki bir məzhəbə bağlanaraq İmam Əbu Hənifəni, imam ibn Malik Ənəs Həzrətlərini, İmam Əhməd ibn Hənbəl Həzrətlərini yaxud imam Şafii Həzrətlərini müctəhid qəbul etmiş və ona bağlanmışdır.
Bədiüzzaman da ifadələrindən açıq bir şəkildə aydın olduğu kimi yaşlılıq dövrlərində belə şafii məzhəbinin etiqadlarıyla ibadətlərini yerinə yetirməyə diqqət göstərmişdir. Bu da onun həyatı boyunca şafii olaraq qaldığını, şafii məzhəbini izləməyə davam etdiyini göstərir. Soruşulduğunda mən şafiiyəm deməsi, məhkumluğu əsnasında şafii məzhəbinə uyğun olaraq namaz qılıb, təsbihat etməsinə mane olmağa çalışdıqları üçün narahatlıq duyduğunu şəxsən risalələrdə ifadə etməsi bunun ən əhəmiyyətli dəlillərindəndir.
Vəziyyət bu ikən bəzi Nur tələbəsi qardaşlarımızın Bədiüzzaman Həzrətlərinin gəlmiş keçmiş ən böyük müctəhid, yəni hz. Mehdi (ə.s) olduğunu iddia etmələri uyğun deylidir. Çünki ən böyük müctəhid olsa şafii məzhəbinə uyğun namaz qılıb və təsbihat etməz, mən şafiiyəm deməz, yəni İmam Şafii Həzrətlərinin şərhləriylə hərəkət etmək surətiylə onu yamsılamazdı. Həm şafii məzhəbinə uyğun gəlib, həm hz. Mehdi (ə.s) olması isə qeyri-mümkündür. Onsuz da risalələrində keçən bütün şərhləri Bədiüzzaman Həzrətlərinin İmam Şafii Həzrətlərinin davamçısı olduğunu, yəni müctəhid olaraq İmam Şafi Həzrətlərini qəbul etdiyini bütün açıqlığıyla ortaya qoyur. Bu vəziyyətdə İmam Şafii Həzrətləri, Bədiüzzaman Səid Nursi Həzrətlərindən daha üstündür, çünki onun müctəhididir. Bədiüzzaman Həzrətlərinin bir tərəfdən İmam Şafii həzrətlərini davamçısı ikən digər tərəfdən də ən böyük müctəhid və hz. Mehdi (ə.s) olması kimi bir vəziyyət söz mövzusu belə deyil.
Bu çox əhəmiyyətlidir ki, hz. Mehdi (ə.s) gəlmiş keçmiş ən böyük müctəhid olaraq İslam əxlaqını bütün dünyaya hakim edəcək bir şəxsdir. Ən böyük bir müctəhid olduğuna görə də, onun heç bir məzhəbə və məzhəb imamına bağlı olmayacaq bir şəxs olması lazımdır. Bu da onun tanınması üçün başqa əhəmiyyətli bir əlamətidir. Onun bu xüsusiyyətini Bədiüzzaman Səid Nursi Həzrətləri belə ifadə edir:
Axır zamanın ən böyük fəsadı zamanında (fitnələrin ən sıx olduğu dövrdə), əlbəttə ƏN BÖYÜK BİR MÜCTƏHİD ( meydana gəldiyində ayələrdən hökm çıxaran böyük İslam alimi), həm ƏN BÖYÜK BİR MÜCƏDDİD (hər əsr başında dini həqiqətləri dövrün ehtiyacına görə dərs vermək üzrə göndərilən böyük İslam alimi, yeniləyən, yeniləyici), həm HAKİM, həm MEHDİ, həm MÜRŞİD (doğru yolu göstərən adam), həm QÜTBÜ ƏZƏM (Müsəlmanların özünə bağlandıqları böyük övliyalardan, zamanın ən böyük mürşidi) olaraq BİR ŞƏXSİ NURANİNİ (nurlu bir şəxsi, yəni hz. Mehdi (ə.s)-ı) GÖNDƏRƏCƏK və O ŞƏXS (Hz. Mehdi (ə.s)) da, ƏHLİ BEYTİ NƏBƏVİDƏN (Peyğəmbərimiz (s.ə.v)-in soyundan) OLACAQ. Cənabı Haqq bir dəqiqə ərzində beyn-əs səma vəl-ərz aləmini (yer ilə göy arasındakı aləmi) buludlarla doldurub boşaltdığı kimi, bir saniyədə dənizin fırtınalarını təskinlik verər (dindirər) və bahar içində bir saatda yaz mövsümünün nümunəsini (örnəyini) və yayda bir saatda qış fırtınasını icad edən QƏDRİ ZÜLCƏLAL (hər şeyə müqtədir olan Uca Allah) HZ. MEHDİ İLƏ DƏ, ALƏMİ -İSLAMIN (İslam aləminin) ZÜLMƏTİNİ (zülm dövrünü, qaranlığını) DAĞIDA BİLƏR VƏ VƏD ETMİŞ VƏDİNİ ƏLBƏTTƏ EDƏCƏK… (Məktubat, səh. 425)
Bu səbəblə bəzi Nur tələbəsi qardaşlarımızın Bədiüzzaman Səid Nursi Həzrətlərinə bəslədikləri sevgi adına bu cür məntiq xarici şərhlərə girməmələri çox əhəmiyyətlidir. Bədiüzzaman hz. Mehdi (ə.s)-ı bildirmişdir. Bu izahatları çox dəqiq və açıqdır. Bədiüzzaman şərhlə, təhrif etmələrlə başa düşüləcək şəkildə deyil, əksinə çox düz oxunub aydın olacaq şəkildə bir tərif etmişdir. Unudulmamalıdır ki, Mehdilik bir taledir. Allah kimin hz. Mehdi (ə.s) olduğunu sonsuz keçmişdə təyin etmişdir. Bu adam vaxtı gəldiyində yenə Allahın özünə öyrətdiyi şəkildə vəzifəsini icra edəcək. Bu adam Peyğəmbərimiz (s.ə.v)-in hədislərində təfərrüatıyla təsvir etdiyi xüsusiyyətlərə tam sahib bir adam olacaq. Ancaq bu heç bir zaman Bədiüzzaman Həzrətlərinin dəyərini azaldacaq bir vəziyyət olmayacaq. Bədiüzzaman Həzrətləri bu ana qədər gəlmiş ən böyük İslam alimlərindən biridir. İslam dininə çox böyük xidmətləri olmuşdur və hicri 13-cü əsrin mücəddididir. (Doğrusunu Allah bilir.)
