Quşların dinozavrlardan təkamülləşdiyi nəzəriyyəsi, darvinistlərin vitrinində xüsusilə önə çıxarılan təbliğat mövzusudur. Nəzəriyyə, hər nə qədər elmi gerçək olaraq önə sürülsə də, hər hansı bir dəlilə əsaslanmayan və heç bir etibarlılığı olmayan nəzəriyyədir. Həm də təkamülçülər üçün aşılması mümkün olmayan elmi problemlərlə əhatə edilmişdir. ABŞ-ın məşhur elmi təşkilatı Smitsonian institutunda quşlar fakültəsinin rəhbəri Storrs L. Olson, “Washington Times” qəzetində nəşr olunan yazısında, nəzəriyyənin buna baxmayaraq, reklam mövzusu olduğunu bu sözlərlə ifadə etmişdir:
“Quşlar dinozavrdır” tezisini dəstəkləyən insanlar bu müzakirədə (quşların sözdə təkamülünün dinozavrlardan, yoxsa başqa sürünən qrupundan olduğu müzakirəsi) uzun müddət səslərini yüksəltdilər. Quşların dinozavrlara çevrildiyi tezisiylə əlaqədar çox sayda problem vardır. Nəzəriyyə buna baxmayaraq məşhur mediada reklam mövzusu oldu.” (Larry Witham, “Sue Makes Debut en Latest Attack of Dino-Mania”, The Washington Times, 16 iyun 2000)
Bu elmdən kənar reklam kampaniyasına son olaraq “News week” jurnalı da daxil oldu. Jurnalın 27 iyun 2005-ci il tarixli sayında “Dinozavrları yenidən kəşf etmək” başlığıyla verilən yazıda, dinozavrların necə yaşadıqları və öldüklərinə dair son elmi araşdırmalara yer verildi. Sətir aralarında isə oxuculara, quşların dinozavrlardan təkamülləşdiyi nağılı təlqin edildi.
Bu yazıda “News week”in ortaq olduğu bu təkamülçü yalanın önündəki elmi açmazlar ortaya qoyulmaqda, “quşlar dinozavrdır” tezisinin niyə doqmatıq olaraq davam etdirilən xəyallardan ibarət olduğu sübut edilməkdədir.
“News week”in təbliğat şəkilləri tamamilə xəyal məhsuludur
“News week” yazısının qapaq şəkilində və səhifələrində, kiçik bəzi dinozavr bərpaedilmələrə yer verilməkdədir. Hər biri sanki canlı dinozavrlar kimi təsvir edilən bu bərpaedilmələr, quşların mənşəyinə dair təkamülçü xəyalları əks etdirəcək şəkildə formalandırılmış olduğu; sanki qanadlanıb uçmaq üzrə olan dinozavrlarmış təəssüratı buraxacaq şəkildə “çıxarıldıqları” görülməkdədir.
Bilinməlidir ki, bu bərpaedilmələrdə təsvir edilən canlılar yalnız təkamülçülərin zehinlərində yaşamaqdadırlar. Təkamülçü xəyalların sənətkarlardan kömək alaraq canlandırıldığı bu bərpaedilmələr, konkret hər hansı bir dəlilə əsaslanmamaqda, yalnız təkamülçü ön fikirləri əks etdirməkdə və təkamül nəzəriyyəsi üçün heç bir elmi dəlil meydana gətirməməkdədir. Necə ki, təkamülçü antropoloq Earnest Hooton, qədim insanların fosillərinə əsaslanaraq edilən canlandırmalardan nümunə vermiş və bərpaedilmələrin heç bir elmi dəyərə sahib olmadığı və cəmiyyəti istiqamətləndirmək məqsədiylə istifadə edildiklərini; bu səbəblə də bunlara çox etibar etməməsini şərhini etmişdir. (Earnest A. Hooton, Up From The Ape, New York: McMillan, 1931, səh. 332.)
Yaş problemi
Dino-quş nəzəriyyəsini müdafiə edənlər, quşların sözdə atasının kiçik və ətyeyən dinozavr növü olan theropodlar olduğunu qəbul edərlər. Xüsusilə, Çinin Liaoning bölgəsində olan bəzi fosil növlərini təkamüllü ata olaraq göstərən təkamülçülər bu iddialarının açıqca qarşısında iştirak edən, çox əhəmiyyətli bir gerçəyi əhəmiyyətsiz etməkdədirlər: Hələ theropod növü dinozavrlar ortaya çıxmadığı dövrlərdə, qüsursuz olaraq uca bilən quşlar yer üzündə onsuz da tapılmaqdadırlar. Necə ki, 150 milyon il əvvəl yaşamış qədim quş növü olan Archaeopteryx, “bilinən ən erkən quşdur” və theropod növü dinozavrlardan milyonlarla il daha yaşlıdır. Məşhur ornitoloq Dr. Alan Feduccia, Archaeopteryxin dino-quş nəzəriyyəsi baxımından “öhdəsindən gəlinə bilməz problem” olduğunu bu sözlərlə vurğulamışdır:
“Bu nəzəriyyə haqqında öhdəsindən gəlinə bilməz problemlər var… Bizim bildirdiklərimizdən başqa, quş-bənzəri dinozavrların 150 milyon yaşındakı bilinən ən erkən quşdan 25 milyon ilə 80 milyon il sonra ortaya çıxmasıyla əlaqədar bir zaman problemi var.” (David Williamson, “Scientist Says Ostrich Study Confirms Bird “Hands” Unlike Those Of Dinosaurs”, EurekAlert, 14 avqust 2002, http://www.eurekalert.org/pub_releases/2002-08/uonc-sso081402.php)
Bir uşağın, öz ata tərəfdən nənəsinin atası olduğunu iddia etmək nə qədər mənasızsa, quşların sözdə atalarının quşlardan sonra ortaya çıxdığını müdafiə etmək də o qədər mənasızdır.
Quş ağciyərindəki dizayn təkamülü yalanlayır
Quşlar, sözdə ataları olan sürünənlərdə olmayan, tamamilə xüsusi ağciyər dizaynına malikdir. Bu gerçək, təkamül nəzəriyyəsinin quşların mənşəyiylə əlaqədar iddiasını tək başına ortadan qaldırmağa kifayətdir. Quşların ağciyər quruluşu üzərinə mütəxəssis olan H. R. Duncker, bu xüsusi tənəffüs sistemini, bu sözlərlə izah edər:
“Quşlarda əsas bronx, ağciyər toxumasını meydana gətirən balonlara ayrılar. “Parabronx” olaraq adlandırılan bu balonlar sonunda təkrar birləşərək, havanın ağciyərlər boyunca tək bir istiqamətdə davamlı axınını təmin edəcək sistemi meydana gətirərlər… Quşlardakı ağciyərlərin quruluşu və ümumi tənəffüs sisteminin çalışması tamamilə özünə məxsusdur. Quşlardakı bu “avien” sistemi başqa heç bir onurğalı ağciyərində olmaz. Bu sistem bütün quş növlərində eynidir”. (R. Dduncker, “Development of the Avian Respiratory and Circulation Systems”, J. Piper, Respiratory Function en Birds: Adult and Embriyonic, New York: Springer Verlag, 1978, səh. 260-273)
Avstraliyadakı Otega universitetindən molekulyar bioloq Michael Denton isə, belə bir quruluşun mənşəyinə dair təkamülçü izah gətirmənin qeyri-mümkünlüyünü belə ifadə edir:
“Belə tamamilə dəyişik tənəffüs sisteminin, yavaş-yavaş kiçik dəyişikliklərlə standart onurğalı dizaynından təkamülləşmiş olduğu iddiası, düşünülmədən ortaya atılmış bir tezisdir. Tənəffüs fəaliyyətinin bu təkamül müddətin tərəfindən heç axsamadan qorunması, orqanizmin həyatını davam etdirməsi üçün lazımdır. Ən kiçik əskik funksiya ölümlə nəticələnəcək. Quş ağciyəri də, içində budaqlanmış olan parabronxlar və bu parabronxlara hava təmin edilməsini zəmanət edən hava kisəsi sistemi ilə birlikdə ən üst səviyyədə inkişaf etmiş olana qədər və bərabərcə, iç içə keçmiş mükəmməl şəkildə funksiyasını edənə qədər, bir tənəffüs orqanı olaraq vəzifə edə bilməz” (Michael Denton, Evolution: A Theory en Crisis, London, Burnett Books Limited, 1985, səh. 210)
Denton, bu cür fərqli tənəffüs sisteminin standart onurğalı dizaynından təkamülləşmiş olduğunu “düşünmənin də” qeyri-mümkün olduğunu vurğulamaqdadır (“Nature”`s Destiny, səh. 361). Qısacası, quşların ağciyər quruluşu ancaq və ancaq qüsursuz quruluşuyla bir anda var olduğu anda funksiya görə biləcək xüsusiyyətdədir və yalnız quşlara xasdır. Bu vəziyyət bir-birini izlədiyi fərz edilən mərhələlərə əsaslanan təkamül nəzəriyyəsini açıqca yalanlamaqdadır.
(Bu mövzuda baxın: http://www.netcevap.org/propaganda_kus_ek1.html)
Təkamülə bir başqa zərbə: Qanaddakı dizayn
Quşlarda olan və təkamül nəzəriyyəsi qarşısında qəti maneə yaradan bir başqa quruluş da qanaddır. Bir quşun uça bilməsi üçün, qanadların bütün parçalarıyla əskiksiz olaraq var olması lazımdır. Buna görə qanadlara dair təkamülçü izah gətirmək, fərziyyə səviyyəsində də mümkün ola bilməməkdədir. Təkamülçü bioloq Engin Korur bu vəziyyəti belə etiraf edir:
“Gözlərin və qanadların ortaq xüsusiyyəti ancaq tamamilə inkişaf etdikləri təqdirdə vəzifələrini yerinə gətirə bilmələridir. Başqa bir deyişlə, əskik gözlə görülməz, yarım qanadla uçulmaz. Bu orqanların necə meydana gəldiyi təbiətin hələ yaxşı işıqlanmamış sirlərindən biri olaraq qalmışdır.” (Engin Korur, “Gözlərin və qanadların sirri”, Bilim və Teknik, oktyabr 1984, sayı 203, səh. 25)
Quş qanadı, quşu havada tutmağa yarayan yüngül sümüklərə, son dərəcə yüngül quruluşda olmalarına qarşı çox dayanıqlı tüklərə malikdir. Tüklərdə, mikroskop altında görülə bilən çox kiçik qarmaqlarla bir-birinə bağlanmış tüklər mövcuddur və bu sistem mükəmməl bir dizayn möcüzəsidir. Tüklər, quşların sözdə atası olan sürünənlərin bədənini örtən pulcuqlardan tamamilə fərqli quruluşdadır və fövqəladə komplekslik nümayiş etdirirlər. Bilinən ən qədim tüklər, günümüzdəki müasir qarşılıqlarından tam mənasıyla fərqsizdir. Bu səbəbdən tüklərin pulcuqlardan təkamülləşdiyi iddiasının heç bir əsli yoxdur və elmi tapıntılar, tüklərin həmişə tük olaraq var olduqlarını ortaya qoymaqdadır. Quş qanadı; sümüklər, tüklər, tüklərdəki mikroskopik dizaynlar və quşun havada lazımı manevrləri etməsini mümkün edən sinir-əzələ sistemiylə təchiz edilmiş bir quruluşdur. Bütün bu dizaynın, kor təsadüflər ilə inkişaf edib, böyük bir dinozavrı yerdən havalandıraraq onu bir quşa çevirməsi şübhəsiz mümkün deyil. Aviasiya texnologiyasında nümunə götürülən bu üstün dizayn ancaq qüsursuz quruluşuyla var olduğu anda funksiya görə biləcək və təkamülü qəti olaraq rədd etməkdədir.
Barmaq sıraları problemi
“News week”də izah edilən dino-quş nağılının etibarsızlığını göstərən bir başqa konkret elmi tapıntı, dinozavr və quşların barmaq sıralarındakı fərqdir. Cornell universitetində vəzifəli araşdırmaçılar Dr. Alan Feduccia və Julie Nowicki, dəvəquşu yumurtalarının inkişafını araşdırdıqları bir çalışma reallaşdırmışlar və tapıntılarına əsaslanaraq, quşlardakı barmaq sırasının, dinozavrlardakı barmaq sırasından təkamülləşməsinin demək olar qeyri-mümkünlüyünü ifadə etmişlər. “American Association for the Advancement of Science”nin (Amerikan elmi inkişaf etdirmə dərnəyinin) xəbər portalı bu araşdırma ilə əlaqədar olaraq professor Feduccianın bu sözlərinə yer vermişdir:
“Quşların atası hər nədirsə, bunun beş barmağı olmalıdır, theropod dinozavrları kimi üç barmaqlı əlləri deyil. Elm adamları dinozavrların bir, iki və üç barmaqlı “əllər” inkişaf etdirdikləri mövzusunda həmfikirlər… Bizim dəvəquşu yumurtaları üzərində etdiyimiz araşdırmalar isə quşlarda insanlardakı orta və üzük barmaqlarına ekvivalent yalnız iki, üç və dördüncü barmağın inkişaf etdiyini göstərdi, ayrıca bizdə bunu isbat edəcək şəkillər də var. Bu, dinozavrların müasir quşların atası olduğunu iddia edənlər üçün yeni bir problem meydana gətirir. Məsələn iki, üç və dörd barmaqlı bir quş əli necə olar da tək bir, iki və üç barmağı olan bir dinozavr əlinə təkamülləşər? Bu demək olar qeyri-mümkündür.” (David Williamson, “Scientist Says Ostrich Study Confirms Bird “Hands” Unlike Those Of Dinosaurs”, EurekAlert, 14 avqust 2002, http://www.eurekalert.org/pub_releases/2002-08/uonc-sso081402.php)
Dino-quş nəzəriyyəsi, qədim Darvinist hekayədən ibarətdir
Elmi nəzəriyyələr, təcrübi dəlillərə qarşı test edilə bilər olduqları nisbətdə qiymətlidirlər. Dino-quş nəzəriyyəsi isə, keçmişdə reallaşdığı bir doqma olaraq qəbul edilən ancaq heç bir şəkildə test edilə bilməz xəyali ssenaridən ibarətdir. Bu səbəbdən heç bir elmi dəyərə sahib olmayan bir hekayədən ibarətdir. Təkamül nəzəriyyəsinin demək olar hər sahəsini işğal edən bu tip hekayələr, dayaqlarını dəlillərdən deyil, növlərin mənşəyini başqa növlərlə şərh etməyə çalışan təkamülçülərin xəyal gücündən alar. Təkamülçülərin quşların mənşəyi mövzusunda izah etdikləri məşhur hekayə, ağacdan-ağaca sıçrayan kiçik dinozavrların havada uçaraq daha çox qalacaq şəkildə dəyişdikləri və günün birində quşlara çevrildikləri şəklindədir.
Təkamülçü paleontoloq və Oksford Universiteti Zooloji Kolleksiyaları başçısı T. S. Kemp, 1999-cu ildə çap olan “Fossils and Evolution” (Qalıqlar və təkamül) adlı kitabında bu hekayənin “elmi dəyərsizliyini” belə açıqlayar:
“Quşların mənşəyi haqqında bir ssenari, Jurassik dövründə, kiçik, yüngül iki ayaqlı dinozavrlar üzərində, getdikcə daha arboreal (ağaclarda yaşamağa istiqamətli) bir adaptasiyanı sürüşən bir seleksiya olduğu şəklindədir. Ağaclarda yaşamaq, onların yırtıcılardan qaçma qabiliyyətlərini artırmış və yeni qida qaynaqları tapmalarını təmin etmişdir. Əlavə seleksiya təzyiqləri sırasıyla sıçramağı, süzülməyi və nəticədə budaqdan-budağa və ağacdan-ağaca güclü şəkildə uçmağı məcbur etmişdir. Bu vaxt formalar, onların yaşadıqları ekoloji şərtlər və məruz qaldıqları selektiv güclər haqqındakı fərziyyələrin heç biri ampirik olaraq test edilə bilməz. Nəticə budur ki bu təkamüllü ssenari, tənqidi olaraq ifadə etsək, “məhz elə hekayədir.” 1
Aydındır ki, dinozavrdan quşa çevrilmə iddiası, müasir elmin təsadüfi mutasiyaların təsiri haqqında ortaya çıxardığı gerçəklər diqqətə alındığında tamamilə etibarsızdır. Mutasiyaların orqanizmə, onu başqa canlılara çevirə biləcək heç bir müsbət qatqısı yoxdur. Əksinə mutasiyalar orqanizm üzərində son dərəcə dağıdıcı hətta ölümcül təsirlər ortaya qoymaqdadır. Canlıları şikəst buraxan, mövcud funksiyalarını dağıdan mutasiyaların, bir dinozavrı quşa çevirə biləcəyi iddiası, səhrada çürüməyə tərk edilən bir yük maşınının, təsadüf əsəri bir planerə çevrilib havalanması qədər ağılsız bir inancdır.
“News week” jurnalının bu ağılsız inanca sarılmasının səbəbi, quşların xəyali mənşəyini, bütün elmi dilemmalara və qeyri-mümkünlüklərə baxmayaraq, başqa canlılarda axtarış zəruriliyidir. Necə ki, Yale universiteti Geologiya kürsüsü professoru John Ostrom, “Hər hansı bir pro-avis”ə (uçuş əvvəli canlıya) aid heç bir fosil dəlili yoxdur. O, tamamilə nəzəri bir quş öncülüdür… Belə bir canlı yaşamış olmalıdır,” deyərkən “News week”i bağlayan bu zəruriliyi ifadə etməkdədir. (John Ostrom, “Bird Flight: How Did It Begin?”, American Scientist, yanvar-fevral 1979, sayı 67, səh. 47)
Nəticə
Təkamülçü “News week” jurnalını birləşdirən bu zəruriliyin elmi də əlaqələndirməsi, yəni canlıların mənşəyinə dair elmi şərhləri köhnə təkamül nəzəriyyəsinin nağıllarına məhkum etməsi üçün heç bir səbəb yoxdur.
Elm, təbiəti araşdıraraq nəticələr çıxarmağı tələb edir. Bu istiqamətdə quşların mənşəyi ilə əlaqədar olaraq,
1) xüsusi strukturların bir anda və qüsursuz olaraq tapılması zəruriliyini,
2) bilinən ən qədim quş üçün təklif edilə biləcək heç bir təkamüllü atanın mövcud olmaması,
3) üstün dizayn ortaya qoyan tüklərin təbiət tarixi boyunca heç bir dəyişikliyə məruz qalmaması kimi konkret gerçəklər, quşların yaradıldıqlarını sübut etməkdədir.
Quşları və digər bütün canlıları yoxdan var edən, bütün aləmlərin Rəbbi olan Uca Allahdır.
Materializm, müasir elmin tapıntıları qarşısında tarixin ən böyük yanılması olaraq ortaya çıxmış, ağıldan kənar fəlsəfədir. “News week” jurnalına, bu köhnə fəlsəfəni yaşatma uğuruna, təkamül təbliğatı etmə səyinə son verməsini tövsiyə edirik.
1) T. S. Kemp, Fossils and Evolution, Oxford University Press, 1999, səh. 19
