“National Geographic TV”-də “Öldürməyə proqramlaşdırılanlar” adlı sənədli film yayımlandı. Sənədli filmdə bir tərəfdən dəniz canlılarının ovlanma və ovlanmadan qaçınma üsulları izah edilir, bir tərəfdən də bəzi canlılar üçün “öldürməyə proqramlaşdırılmış”, “mərhəmətsiz qatil” adlandırılaraq darvinist mesajlar verilirdi.
Sənədli filmdə mövzu edilən canlılardakı mükəmməl dizaynlar, heç bir dəlil təqdim edilmədən “həyatda qalmaq üçün inkişaf etdirilən” mexanizmlər kimi göstərilirdi. Bu, “National Geographic” və bənzər darvinist nəşrlərdə tez-tez rast gəlinən üsuldur. Ancaq bunların elmi təməli olmadığı açıqdır. Çünki canlılara baxıb sahib olduqları xüsusiyyətləri “həyatda qalmaq üçün inkişaf etdirdilər” deməyin, canlılardakı dizayna təkamüllü etiket yapışdırmanın heç bir elmi dayağı yoxdur.
Məsələn, mavi balinanın alt hissəsində parlaq, üst hissəsi isə tünd rəngli olan dərisini heç bir dəlil göstərmədən təkamüllə izah etməyə çalışmaq, yalnız “National Geographic TV”-nin ön fikirlərini göstərməkdədir. Təpədən baxan bir başqa balıq, üstdəki tünd rəngi sayəsində köpəkbalığını zəminin tünd tonunda itmiş görər. Altdan baxan canlı isə bu səfər onu, səthdəki (günəş işığından qaynaqlanan) parlaqlıqda kamuflyaj olmuş görər. Əgər bu vəziyyət təkamüllə açıqlanacaqsa bu kamuflyaj dizaynına aid məlumatın canlının DNT-sində təsadüflərlə necə ortaya çıxa biləcəyi izah edilməli və bunun üçün elmi dəlillər təqdim edilməlidir. Bu məlumatın təbii seleksiya və təsadüfi mutasiyalarla yığıldığı iddiasını elmi dəlillərə sahib olmadığı halda müdafiə etmək yalnız darvinist doqmaya əsaslanandır.
Digər tərəfdən köpək balığındakı bu xüsusiyyət şüurlu dizaynla çox məqbul şəkildə açıqlana bilər: Köpəkbalığının dərisində hansı bölgədə hansı rənglərin ifadə ediləcəyinin məlumatı DNT-də gizlidir. Bu məlumatın təsadüflərlə deyil, şüurlu müdaxiləyə kodlaşdırıldığını qəbul etmək, son dərəcə ağıllı və elmidir.
Sənədli filmdə ortaya qoyulan təkamülçü izahların əsassızlığını göstərən əsl faktor isə, izah edilən bəzi canlılardakı dizaynın son dərəcə kompleks quruluşda olmasıdır. Sənədli filmdə izah edilən delfin sonarı buna bir nümunədir. Delfinlər başlarının içində, səs dalğaları göndərməyə və cisimlərdən əks olunaraq geri dönən əks-sədaları qəbul etməyə yarayan xüsusi orqana sahibdirlər. Qumun təxminən 30 santimetr altına qədər çatan bu səs dalğaları (sudan quma və təkrar qumdan suya) mühit dəyişdirməsinə qarşı delfin tərəfindən möcüzəvi şəkildə qəbul edilə bilər. Beləliklə, delfin qumun altının bir növ xəritəsini çıxarar.
Delfin sonarının mükəmməlliyini göstərən bir başqa istiqaməti də Amerikan donanması tərəfindən sonar yaratma işlərində təqlid edilməsidir. Körfəz müharibəsi əsnasında quma basdırılmış minaların yerini mövcud sonar texnologiyasıyla təyin edə bilmədiyi üçün əhəmiyyətli gəmi itkinləri yaşayan ABŞ donanması, dəstəklədiyi araşdırma layihəsi ilə delfinlərin dalğa boyunu və bunları qəbul etmə şəklini gəmilərində istifadə edə bilməyi məqsəd qoymaqdadır.
Kailuda olan Havay Dəniz Biologiyası İnstitutu araşdırmaçılarından Whitlow Au və iş yoldaşları bundan 4 il əvvəl belə bir sonar sistemi çıxarmağı bacarmışdılar. Bu süni delfin sonarına, göndərdiyi dalğaların əks-sədasını izləyib şifrini açan xüsusi kompüter modulu əlavə olunmuşdu. Elm adamları inkişaf etdirdikləri bu sonarı müxtəlif testlərə tabe etmiş və çox müsbət nəticələr əldə etmişlərdi: Qumun təxminən 40 santimetr altındakı minaları tapmada 90% uğur qazanılmışdı.1
Görüldüyü kimi, delfin sonarının etdiyi işi təqlid edə bilmək üçün inkişaf etmiş kompüterlər istifadə etmək şərtdir. İnkişaf etmiş kompüterlərin edə bildiyi bir işi daha məhsuldar şəkildə üstəlik kompüterlərə görə daha az həcmdə edən delfin sonarı mühəndislik möcüzəsidir. Belə bir orqanın təkamülün söykəndiyi təsadüfü mutasiyalarla ortaya çıxdığını müdafiə etmək, yağış və külək kimi təbiət hadisələri nəticəsində torpaqdan bir kompüter ortaya çıxa biləcəyini müdafiə etmək qədər məntiqsizdir. Ağıl sahibi heç bir insanın bu cür iddiaya inanmayacağı açıqdır. Amma “National Geographic”, delfin sonarını izah edərkən bu kompleks orqan üçün heç bir dəlil göstərmədən “təkamül məhsulu” deyib keçə bilməkdədir.
Sahib olduğu kompleks dizaynla təkamül nəzəriyyəsini çarəsiz buraxan bir başqa canlı da mələk balığıdır. Bu balıq sahib olduğu yastı bədən sayəsində qumun altına basdırılaraq ovunu gözləməkdə, bir periskop kimi yüksələn gözləri ilə ətrafı müşahidə edə bilməkdədir. Heyvanın ən təəccüblü istiqamətlərindən biri, yaxınlaşan ovunu yaydığı elektrik siqnalları sayəsində qəbul edə bilməsidir. Vaxtı gəldiyində gizləndiyi yerindən ani şəkildə atılmaqda və ovunu bir hücumda uda bilməkdədir.
“National Geographic TV” canlıdakı bu duyğunu izah edərkən “altıncı hiss inkişaf etdirdi” ifadəsindən istifadə etməkdədir. Buradakı duyğu sistemi də olduqca kompleks dizayna malikdir; canlı elektriki qəbul edici xüsusi orqana, bu orqandan alınan siqnalları daşıyacaq sinir yollarına və ən əhəmiyyətlisi siqnalları mənalı bir xəritəyə çevirə bilən bir beyinə malikdir. Sinir hüceyrələri arasında siqnalları çox sürətli köçürə bilən mükəmməl əlaqələr var. Bu əlaqələr siqnalları itkiyə və ya kəsilməyə məruz qalmayacaq şəkildə hazırlanmışdır. Qısacası, duyğu sistemində çox detallı dizayn və təşkilat vardır. Elektrik cərəyanlarını ölçməyə yarayan sadə ampermetr belə xüsusi dizayn tələb edən bir cihaz olduğuna görə daha kompleks olan bu duyğu sistemi də açıqdır ki, şüurlu olaraq hazırlanmışdır.
“National Geographic TV” isə bütün bu kompleks sistemləri izah etdikdən sonra, bütün bunların “təkamülləşərək” ortaya çıxdığını iddia etməkdə, bu iddiaya hər hansı bir dəlil gətirmə ehtiyacı isə hiss etməməkdədir. Bu da, bir daha, “National Geographic”in təkamül nəzəriyyəsinə doqmatıq şəkildə bağlı olduğunu göstərməkdədir; bu nəzəriyyəni test etmə ehtiyacı duymamaqda, əksinə nəzəriyyəni müzakirəsiz qəbul etdikdən sonra bütün təbiəti bu ön qəbula görə şərh etməyə çalışmaqdadır.
Digər yandan proqramda bəzi canlılardan “mərhəmətsiz qatil” olaraq danışılması da gerçəkləri əks etdirməməkdədir. Bu ifadə, təbiətdə mərhəmətsiz bir həyat mübarizəsi sürdüyü, canlıların təcavüzkar, eqoist və mərhəmətsiz olduqları istiqamətindəki darvinist doqmanı kütlələrə təlqin etmək üçün istifadə edilməkdədir. Halbuki, canlılar arasındakı ovlanmalar “mərhəmətsiz cinayət”lər deyil. Heyvanlar yalnız bəslənmə və ya qorunma məqsədiylə öldürərlər. İstifadə etdikləri üsul isə əksəriyyətlə ən qısa müddətli olduğuna görə ən az əziyyət verdirən üsuldur. (Məsələn, bir aslan ovunu həmişə boğazını dişləyərək öldürər.)
Nəticə
Canlılardakı mükəmməl ovlanma mexanizmləri və kamuflyaj qabiliyyəti təkamüllə ortaya çıxmış ola bilməz. Bunlardakı kompleks dizayn, ancaq şüurlu dizaynla açıqlana bilər. “National Geographic TV”, təbiətdəki hadisələri təsvir edərkən araya darvinist sözlər yayındırmaqdan başqa bir şey etmir. Kanal əgər həqiqətən təkamül nəzəriyyəsini müdafiə etmək istəyirsə, kompleks orqanlarının mənşəyini təkamülə görə izah edir. Onsuz da yalnız darvinist şüarlar səpilmiş təriflər etməklə kifayətlənməsinin səbəbi də, belə bir izahın var olmasıdır.
